رقابت آمریکا و چین بر سر ریزتراشه
اکنون شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشه‌های پیشرفته دنیا را تولید می‌کند. با وجود پیشرفت و سرمایه‌گذاری چین در این حوزه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
شرکت غول پیکر تولید نیمه هادی تایوان یا همانTSMC با تسلط بر ساخت پیشرفته‌ترین نیمه رساناها، یک فناوری را خلق کرده که برای دستگاه‌های دیجیتال و سلاح‌های پیشرفته امروز و آینده مهم است. از این رو، هر دو ابرقدرت اکنون خود را عمیقاً وابسته به جزیره کوچکی می‌یابند که در مرکز رقابت پرتنش آنها قرار دارد.
جایگاه نخست تایوان در صنعت تراشه
«شرکت تولید نیمه هادی» تایوان (TSMC) که مخفف «Taiwan Semiconductor Manufacturing Company» است، بزرگترین تولیدکننده قراردادی تراشه‌های نیمه هادی در جهان است که تلفن، لپ تاپ، اتومبیل، ساعت، یخچال و غیره ما را تغذیه می‌کند و مشتریان آن شرکت‌های همچون اپل، اینتل، کوالکام، و انویدیا و … هستند.
بر پایه این قانون، حدود ۵۲ میلیارد دلار به طور مستقیم در اختیار سازندگان تراشه ایالات متحده در پنج سال آینده برای گسترش امکانات و همچنین برای تحقیق و توسعه قرار خواهد گرفت.
پیشرفت تکنولوژی و فناوری در جهان کنونی، بسیاری از مسائل سیاسی و بین‌المللی را در سطوح کلان و راهبردی از خود متاثر ساخته‌است که نمونه آن تاثیر ریزتراشه‌ها یا به عبارتی همان میکروچیپ‌ها بر مناسبات آمریکا و چین در پیوند با جزیره تایوان است؛ جزیره‌ای که به دلیل رتبه نخست در تولید صادرات ریزتراشه جهان، از اهمیت بالایی نزد این دو بازیگر برخوردار است.
نمودار زیر قدرت تایوان را در صنعت نیمه هادی دنیا به نمایش می‌گذارد که در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال پیش از آن، درآمد بسیار بیشتری داشته‌است.
«جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا چند روز پیش یک لایحه دو حزبی ۲۸۰ میلیارد دلاری با عنوان «لایحه چیپس» را برای تقویت تولید داخلی با فناوری پیشرفته امضا کرد که بخشی از تلاش دولتش برای تقویت رقابت ایالات متحده در برابر چین است.
شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشه‌های پیشرفته دنیا را تولید می‌کند. با وجود پیشرفت و سرمایه‌گذاری چین در این حوزه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
بزرگترین کارخانه ریخته‌گری تراشه جهان، شرکتTSMC است که بیش از هر شرکت دیگری تراشه را به صنعت خودروسازی عرضه می‌کند که البته صنعت خودرو فقط سه درصد از درآمد آن را تشکیل می‌دهد.
کوچک شدن میکروچیپ‌ها تا همین حالا هم مزایای بسیاری داشته و اختراع‌های زیادی را موجب شده‌اند که فراتر از جا گرفتن صرف در ابزار الکترونیکی است. آنها افزون بر به کار رفتن در خودرو، تلفن، رایانه و غیره، حتی در داخل بدن موجودات زنده بیولوژیکی هم جا داده می‌شوند. به این ترتیب میکروچیپ‌ها به عنوان وسیله‌ای برای نجات زندگی موجودات زنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستگاه‌های تنظیم‌کننده ضربان قلب میکروچیپ‌هایی را برای نگهداشتن زمان مورد استفاده قرار می‌دهند.
اعداد «پایگاه داده‌های تجارت بین‌المللی سازمان ملل متحد» (UN COMTRADE)) نشان می‌دهد صادرات ریزتراشه‌های چین در سال ۲۰۲۰ و در زمان همه‌گیری کرونا کمتر از ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد شده‌است.
در حال حاضر، چین، هنگ کنگ و تایوان بازیگران مسلط در تولید ریزتراشه‌های جهانی هستند که به آنها اجازه می‌دهد نیمی از بازار صادرات جهانی را نیز کنترل کنند.
بایدن در کنار شماری از قانونگذاران، سیاستمداران محلی و رهبران تجاری، این قانون را که بخش اصلی دستور کار اقتصادی او و مشوق سرمایه‌گذاری در صنعت نیمه هادی آمریکاست برای کاهش اتکای ایالات متحده به زنجیره‌های تامین خارج از کشور، مورد تمجید قرار داد.
از نگاه ناظران، یکی از دلایل مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم می‌کند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز می‌دارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است که در میان مسائل اقتصادی نقش پیشرو صنعت تراشه نادیده گرفتنی است.
به عنوان نمونه این شرکت در صنعت خودروسازی در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۳ میلیارد دلار روی تراشه‌ها هزینه کرد اما آنها تنها ۱۰ درصد از کل بازار تراشه را تشکیل می‌دادند.
یکی از دلایل مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم می‌کند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز می‌دارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است
در مجموع، همزمان با مانورها و تهدیدهای چین علیه تایوان، آمریکا به دلیل وابستگی به ریزتراشه‌ها به شدت هراسان و مضطرب است. نگرانی کاخ سفید زمانی که سناریوی حمله چین به تایوان قوت می‌گیرد، بیش از پیش افزایش می‌یاید همان‌گونه که «مارتین راسر» افسر ارشد اطلاعاتی و تحلیلگر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، آن را «یک ضربه ویرانگر بر اقتصاد و قدرت ارتش ایالات متحده» ارزیابی می‌کند.
